TP. HCM: BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY VĂN HÓA CỐ ĐÔ TRONG THỜI ĐẠI SỐ

Bảo tồn và phát huy văn hóa Cố Đô trong thời đại số

văn hóa cố đô

Giới thiệu

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu và chuyển đổi số mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Cố Đô Huế – di sản văn hóa phi vật thể và vật thể – trở thành thách thức và cơ hội song hành. Vừa qua, chuỗi sự kiện “Sắc màu di sản” với chủ đề “Hương sắc Cố đô” diễn ra tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, TP. HCM, không chỉ mang đến triển lãm lịch sử, hiện vật, hình ảnh mà còn mở ra không gian trải nghiệm hóa thân thành người xứ Huế xưa. Sự kiện đã chứng minh rằng, khi kết hợp đúng đắn giữa truyền thống và công nghệ số, văn hóa Cố Đô có thể sống động, gần gũi và lan tỏa mạnh mẽ đến thế hệ trẻ và công chúng toàn cầu.

Ý nghĩa và giá trị của văn hóa Cố Đô

văn hóa cố đô

Bảo tồn văn hóa Cố Đô không chỉ là nhiệm vụ bảo vệ di sản của người Việt mà còn là cách khẳng định bản sắc dân tộc trong bối cảnh toàn cầu. Cố Đô Huế, với hệ thống Kinh thành, lăng tẩm, đền đài, nghi lễ cung đình, âm nhạc cung đình và ẩm thực cung đình, chứa đựng chiều sâu lịch sử và tinh hoa nghệ thuật tôn vinh triều Nguyễn. Giá trị văn hóa này thể hiện:

  • Giá trị lịch sử: Là chứng nhân cho triều đại phong kiến, đường lối cai trị, quan hệ ngoại giao của triều Nguyễn.
  • Giá trị nghệ thuật: Kiến trúc cung đình, nghệ thuật chạm khắc, sơn mài, ca Huế, nhã nhạc Cung đình – di sản văn hóa phi vật thể.
  • Giá trị giáo dục: Góp phần giáo dục truyền thống, phát huy lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Việc hiểu đúng và truyền tải sâu sắc những giá trị này là nhiệm vụ trọng tâm của công tác bảo tồn và phát huy văn hóa Cố Đô trong thời đại số.

Thực trạng bảo tồn văn hóa Cố Đô hiện nay

Hiện tại, công tác bảo tồn di sản Huế đã đạt được những kết quả quan trọng:

  • Công tác tu bổ, phục chế: Lăng Tự Đức, Đại Nội đã được trùng tu, phục hồi sau chiến tranh và thời gian.
  • Nghiên cứu, lưu trữ: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II và các viện nghiên cứu văn hóa đã số hóa giấy tờ, bản vẽ, tài liệu liên quan đến Cố Đô.
  • Du lịch di sản: Kinh thành Huế, đền đài, chùa chiền – điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, vẫn còn không ít thách thức:

  • Hạn chế về nguồn lực: Nhân lực chuyên môn về phục chế, nghiên cứu chưa đủ đáp ứng nhu cầu số hóa và bảo tồn.
  • Suy giảm trải nghiệm thực tế: Truyền thống thiếu sức sống nếu chỉ trông chờ vào trưng bày thụ động, khó thu hút công chúng trẻ.
  • Thiếu liên kết công nghệ: Các mô hình số hóa chưa tối ưu hóa trải nghiệm tương tác, ít áp dụng công nghệ AR/VR, game hóa.

Những thực trạng này đặt ra yêu cầu phải đổi mới cách tiếp cận, áp dụng chuyển đổi số để bảo tồn và phát huy văn hóa Cố Đô hiệu quả hơn.

Vai trò của chuyển đổi số trong bảo tồn di sản

Chuyển đổi số mang đến phương pháp lưu trữ, bảo vệ và phổ biến di sản văn hóa Cố Đô:

  • Số hóa tư liệu: Chuyển các bản vẽ, sách, văn bản, sắc phong, nhã nhạc sang dạng số, bảo vệ khỏi nguy cơ hủy hoại vật lý.
  • Truyền thông đa phương tiện: Video, podcast, storymap trên nền tảng web và mạng xã hội giúp giới thiệu di sản đến với công chúng toàn cầu.
  • Tương tác thực tế ảo: Ứng dụng AR/VR cho phép du khách “đi lại” trong Đại Nội, tham dự nghi lễ cung đình, tương tác với di tích qua thiết bị di động.
  • Quản lý dữ liệu di sản: Hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo phân loại, gợi ý nội dung liên quan, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển sản phẩm văn hóa.

Từ đó, văn hóa Cố Đô không còn tách biệt trong bảo tàng mà trở thành nội dung số sống động, dễ tiếp cận, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu, trải nghiệm hiện đại.

Mô hình ứng dụng công nghệ số cho văn hóa Cố Đô

Những mô hình tiêu biểu đang triển khai tại Việt Nam và quốc tế:

  • Bảo tàng ảo Huế: Nền tảng web cho phép tham quan 360° Đại Nội, lăng Tự Đức, cung An Định qua chuột và màn hình cảm ứng.
  • App Huế Heritage AR: Ứng dụng di động tích hợp AR giúp nhận diện và thuyết minh tự động khi du khách hướng camera vào di tích.
  • Game hóa trải nghiệm: Trò chơi mô phỏng xây dựng Kinh thành, các nhiệm vụ về lễ nghi cung đình giúp người chơi vừa giải trí vừa học văn hóa.
  • Triển lãm kỹ thuật số kết hợp vật thể thật: Khu vực trưng bày hiện vật gốc kết hợp màn hình tương tác cảm ứng, cho phép phóng to, xuyên cắt cấu trúc.

Các mô hình này không chỉ đa dạng hoá phương thức tiếp cận, mà còn thu hút giới trẻ, kích thích sự tò mò và tình yêu với văn hóa Cố Đô.

Chuỗi sự kiện “Sắc màu di sản” – Hương sắc Cố Đô

văn hóa cố đô

Tổ chức tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, TP. HCM, sự kiện thu hút hơn 5.000 lượt khách tham quan:

  • Triển lãm ảnh và tư liệu: Hơn 200 bức ảnh, bản đồ, sách cổ liên quan đến triều Nguyễn, kiến trúc cung đình, nghệ thuật Huế.
  • Không gian trải nghiệm hóa thân: Khách mặc trang phục áo dài Huế, chụp hình tại các background Cửu Đỉnh, cổng Ngọ Môn, sân Thái Hòa; tham gia nghi lễ dâng hương, múa cung đình.
  • Workshop thủ công truyền thống: Hướng dẫn làm nón bài thơ, tranh chạm khảm, nấu bánh bèo, bánh nậm; nghệ nhân trực tiếp trao truyền bí quyết.
  • Diễn đàn chuyên đề: Các chuyên gia văn hóa, kỹ thuật số, đại diện UNESCO Việt Nam chia sẻ về chiến lược số hóa và quảng bá văn hóa Huế.

văn hóa cố đô

Sự kiện đã tạo dấu ấn mạnh mẽ, giúp công chúng TP. HCM trực tiếp cảm nhận và trân trọng văn hóa Cố Đô trong không gian đương đại.

Không gian trải nghiệm tương tác số hóa

Không gian trải nghiệm tại sự kiện được thiết kế theo mô hình kết hợp vật thể thật và công nghệ số:

  • Góc AR cung đình: Du khách dùng máy tính bảng để xem hình ảnh 3D, video ngắn về nghi lễ cung đình, trang phục, âm nhạc.
  • Phòng VR Kinh thành: Kính thực tế ảo mang khách trở về Huế xưa, dạo quanh đại nội, tham gia nghi thức triều chính.
  • Quầy StoryMap: Màn hình tương tác hiển thị bản đồ di sản Huế, đi kèm audio guide, video 360°, hình ảnh phân lớp địa chất và kiến trúc.
  • Studio Ảnh áo dài: Chụp ảnh chuyên nghiệp, chỉnh sửa nhanh, chia sẻ trực tiếp lên mạng xã hội kèm hashtag #SacMauDiSan.

Nhờ những trải nghiệm này, văn hóa Cố Đô không chỉ được trưng bày mà còn được trực tiếp cảm nhận qua nhiều giác quan của khách tham quan.

Giải pháp và chiến lược bảo tồn lâu dài

Để văn hóa Cố Đô bền vững trong thời đại số, cần triển khai đồng bộ các giải pháp:

  • Hoàn thiện cơ chế chính sách: Xây dựng khung pháp lý cho số hóa di sản, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nội dung số.
  • Đầu tư cơ sở hạ tầng số: Phát triển hệ thống máy chủ, bảo mật dữ liệu, trung tâm quản lý tri thức di sản.
  • Phát triển nguồn nhân lực: Đào tạo chuyên gia số hóa, nhà phát triển AR/VR, kỹ sư dữ liệu di sản.
  • Hợp tác liên ngành và quốc tế: Liên kết với UNESCO, Viện Digital Humanities, các trường đại học quốc tế để trao đổi công nghệ, kinh nghiệm.
  • Tạo sản phẩm văn hóa số: E-book, podcast, phim ngắn, game, app, tour ảo – đa dạng hóa kênh tiếp cận.
  • Khuyến khích sự tham gia cộng đồng: Cuộc thi sáng tạo nội dung số, hackathon di sản, chương trình thiện nguyện bảo tồn thực địa.

Những chiến lược này giúp văn hóa Cố Đô phát huy giá trị, lan tỏa tinh hoa văn hóa Huế sâu rộng trong và ngoài nước.

Phát huy giá trị văn hóa Cố Đô trong đời sống đương đại

Giá trị di sản chỉ bền vững khi được ứng dụng vào đời sống:

  • Giáo dục và nghiên cứu: Tích hợp nội dung di sản Huế vào chương trình học, tài liệu tham khảo, khóa học trực tuyến.
  • Du lịch văn hóa trải nghiệm: Tour Áo dài – Hương xưa Huế, lễ hội Áo dài, âm nhạc Hoàng cung, ẩm thực Cố Đô.
  • Giá trị thương mại: Sản phẩm thủ công mỹ nghệ, quà lưu niệm số hóa, show diễn nghệ thuật kết hợp công nghệ.
  • Giao lưu văn hóa: Liên hoan nhã nhạc, festival ẩm thực Huế, giao lưu các câu lạc bộ văn hóa trong nước và quốc tế.

Qua đó, văn hóa Cố Đô không chỉ là di tích, mà trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo, sản phẩm du lịch và cầu nối giao lưu văn hóa.

Thách thức và cơ hội

Trong khi chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội, bảo tồn văn hóa Cố Đô còn đối diện nhiều thách thức:

  • Rào cản công nghệ: Nhiều cơ sở lưu trữ, bảo tàng chưa có điều kiện đầu tư công nghệ VR/AR, hạ tầng mạng.
  • Chi phí cao: Số hóa chất lượng cao, bảo mật dữ liệu di sản tốn kém ngân sách.
  • Giữ gìn bản sắc: Nguy cơ thương mại hóa quá mức, mất đi sự tinh tế, chân thực của di sản.

Tuy nhiên, cơ hội cũng rất rõ ràng:

  • Hợp tác quốc tế: Trao đổi kinh nghiệm với các di sản thế giới (Angkor Wat, Tikal, Kyoto).
  • Nguồn lực xã hội: Sự quan tâm của cộng đồng, doanh nghiệp công nghệ, quỹ di sản.
  • Tiềm năng du lịch: Du khách trong nước và quốc tế ngày càng ưa chuộng sản phẩm văn hóa số tương tác.

Với chiến lược bài bản, văn hóa Cố Đô sẽ vượt qua thách thức, phát huy giá trị sâu rộng.

 

Bảo tồn và phát huy văn hóa Cố Đô trong thời đại số không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, mà còn đòi hỏi sự chung tay của nghệ nhân, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ và cộng đồng. Chuỗi sự kiện “Sắc màu di sản” – Hương sắc Cố Đô tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II đã chứng minh sức mạnh của công nghệ số trong việc làm sống lại và kết nối di sản Huế với công chúng trẻ. Hãy cùng nhau cổ vũ, đầu tư và lan tỏa tinh hoa văn hóa Cố Đô, để di sản xứ Huế mãi trường tồn và sống động trong kỷ nguyên số.

Đồng hành cùng chương trình KẾT NỐI CUNG CẦU tại:
Fanpage: https://www.facebook.com/profile.php?…
Trang Web Chương Trình: https://ketnoicungcau-htv.com.vn/gioi…
Tin tức, Xã hội: https://www.facebook.com/profile.php?...
Youtube: https://www.youtube.com/@KETNOICUNGCAU-HTV
Tiktok: / ketnoicungcau. .
Thông Tin Liên Hệ:
• Điện thoại: 0985.689.683 – 0387.97.66.47
• Email: info@ketnoicungcau-htv.com.vn
• Đài Truyền hình TP.HCM giữ bản quyền nội dung trên website này. Không được sao chép thông tin nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản của HTV. Giấy phép ICP số 80/GP-TTĐT cấp ngày 19/5/2023.
• Copyright 2025 © htv.com.vn

BẢN TINXem thêm

PHÓNG SỰXem thêm

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *